Máy tính chạy chậm phải làm như thế nào? Cách khắc phục hiệu quả

Máy tính chạy chậm làm giảm hiệu suất công việc và gây khó chịu khi sử dụng. Nguyên nhân nào mà máy tính của bạn lại "biểu tình" như vậy? Và quan trọng hơn làm thế nào để khắc phục hiệu quả tình trạng này để máy tính thân yêu của bạn trở lại "phong độ đỉnh cao" như ban đầu? Cùng HACOM khám phá các cách khắc phục hiệu quả.

Nguyên nhân khiến máy tính chạy chậm

Máy tính chạy chậm, giật lag là nỗi ám ảnh của nhiều người dùng. Dưới đây là những nguyên nhân chính thường gặp khiến thiết bị của bạn trở nên ì ạch:

- Nhiễm virus, mã độc: Tình trạng này rất phổ biến khi bạn vô tình tải về các tệp tin không an toàn từ internet khiến hệ thống bị xâm nhập và hoạt động kém hiệu quả.

- Ổ đĩa bị đầy hoặc phân mảnh: Khi ổ cứng chứa quá nhiều dữ liệu, đặc biệt là các tệp tin phân tán rải rác nó sẽ làm giảm đáng kể tốc độ truy xuất thông tin của hệ điều hành.

- Cấu hình phần cứng yếu: Nếu máy tính của bạn đã cũ hoặc có cấu hình phần cứng không đủ mạnh để đáp ứng các tác vụ hiện tại nên máy chạy chậm là điều khó tránh khỏi.

- Quá nhiều ứng dụng chạy ngầm/khởi động cùng hệ thống: Nhiều chương trình tự động chạy khi bạn bật máy hoặc hoạt động ẩn trong nền sẽ tiêu tốn tài nguyên hệ thống, làm máy tính trở nên chậm chạp.

- Hệ thống tản nhiệt kém hiệu quả: Máy tính hoạt động liên tục sẽ sinh nhiệt. Nếu hệ thống tản nhiệt bị bám bụi hoặc không hoạt động tốt, nhiệt độ cao sẽ buộc CPU và các linh kiện khác phải giảm hiệu suất để tránh hư hại.

- RAM hoặc SSD xuống cấp: Theo thời gian, hiệu năng của RAM hoặc ổ cứng SSD có thể giảm sút, ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ xử lý và khả năng phản hồi của máy tính.

Hướng dẫn cách khắc phục máy tính chạy chậm

Sau khi xác định các nguyên nhân, dưới đây sẽ là những cách khắc phục máy tính bị chậm đơn giản nhưng hiệu quả:

Xóa tập tin rác

Các tập tin tạm, bộ nhớ đệm (cache) hoặc lịch sử duyệt web tích tụ theo thời gian có thể "ngốn" đáng kể không gian lưu trữ và làm chậm hiệu suất hoạt động của máy tính. Dọn dẹp định kỳ những tập tin không cần thiết này sẽ giúp giải phóng dung lượng và cải thiện tốc độ xử lý của hệ điều hành.

Để thực hiện, bạn có thể áp dụng các bước sau:

- Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Windows + R để mở hộp thoại Run. Trong ô "Open", nhập %temp% rồi nhấn OK. 

- Bước 2: Sau khi thư mục mở ra, nhấn tổ hợp phím Ctrl + A để chọn tất cả và nhấn phím Delete. Các tập tin này sẽ được xóa vĩnh viễn sau 30 ngày. Nếu muốn xóa ngay lập tức mà không cần qua thùng rác, bạn có thể nhấn tổ hợp phím Shift + Delete.

Ưu tiên chế độ hoạt động theo hiệu suất

Điều chỉnh cài đặt nguồn điện để ưu tiên hiệu suất có thể mang lại hiệu quả ngay lập tức bởi chế độ mặc định thường là "Cân bằng" (Balanced) hoặc "Tiết kiệm năng lượng" (Power Saver) nhằm tối ưu hóa mức tiêu thụ pin hoặc điện năng. Khi chuyển sang chế độ "Hiệu suất cao" (High Performance), máy tính sẽ sử dụng tối đa nguồn lực của CPU và các linh kiện khác để mang lại trải nghiệm mượt mà hơn.

Để thay đổi, bạn cần thực hiện:

- Bước 1: Nhập từ khóa "Advanced" vào thanh tìm kiếm của Windows và chọn "View advanced system settings".

- Bước 2: Trong cửa sổ "System Properties", chuyển sang tab "Advanced". Ở phần "Performance", nhấn vào nút "Settings”.

- Bước 3: Tại cửa sổ "Performance Options", chọn tùy chọn "Adjust for best performance". Nhấn "OK" để lưu thay đổi.

Vô hiệu hóa chức năng System Restore

Để vô hiệu hóa chức năng System Restore, bạn làm theo các bước sau:

- Bước 1: Nhập "Advanced" vào thanh tìm kiếm của Windows và chọn "View advanced system settings".

- Bước 2: Tại cửa sổ "System Properties", chuyển sang tab "System Protection" và nhấn vào nút "Configure".

- Bước 3: Chọn "Disable system protection” và ấn "OK" để lưu thay đổi.

Tắt hiệu ứng đồ họa, biểu tượng trong suốt

Các hiệu ứng đồ họa hình ảnh đẹp mắt có thể làm tăng trải nghiệm thị giác. Tuy nhiên, chúng cũng tiêu tốn đáng kể tài nguyên hệ thống, đặc biệt là trên các máy tính có cấu hình phần cứng trung bình hoặc yếu, gây nên tình trạng máy tính chạy chậm.

Để tắt các hiệu ứng đồ họa và biểu tượng trong suốt, bạn làm theo các bước sau:

- Bước 1: Click chuột phải vào bất kỳ khoảng trống nào trên màn hình và chọn "Personalize".

- Bước 2: Chọn mục "Colors", tìm tùy chọn "Transparency effects" và tắt đi (off).

- Bước 3: Trong cùng mục "Colors", cuộn xuống phía dưới. Bỏ tích ở hai ô: "Start, taskbar, and action center" và "Title bars and window borders".

Chống phân mảnh đĩa cứng

Windows tích hợp sẵn công cụ Disk Defragmenter chống phân mảnh đĩa cứng. Để sử dụng công cụ này, bạn thực hiện theo các bước sau:

- Bước 1: Mở This PC, Click chuột phải vào ổ đĩa mà bạn muốn chống phân mảnh và chọn "Properties".

- Bước 2: Trong cửa sổ Properties của ổ đĩa, chuyển sang tab "Tools", ở phần "Optimize and defragment drive" chọn "Optimize".

- Bước 3: Cửa sổ "Optimize Drives" hiện ra và chọn “Analyze all”.

Gỡ bỏ các chương trình không cần thiết

Người dùng thường có xu hướng cài đặt nhiều phần mềm cho các mục đích khác nhau. Tuy nhiên, không phải tất cả chúng đều được sử dụng thường xuyên. Những chương trình không cần thiết nhưng vẫn tồn tại trong hệ thống có thể chiếm dụng không gian lưu trữ quý giá và tệ hơn là một số ứng dụng có thể chạy ngầm, tiêu tốn tài nguyên hệ thống làm máy tính bị chậm. Vì vậy, hãy gỡ bỏ các chương trình không cần thiết bằng cách:

- Bước 1: Vào Control Panel (có thể tìm kiếm ở thanh tìm kiếm của Windows góc dưới bên trái màn hình).

- Bước 2: Tìm và chọn "Programs and Features".

- Bước 3: Một danh sách các phần mềm đã cài đặt trên máy tính của bạn sẽ hiện ra, hãy cân nhắc các chương trình bạn không còn sử dụng hoặc không cần thiết. Nhấn chuột phải vào chương trình bạn muốn gỡ bỏ và chọn "Uninstall".

Sử dụng Disk Cleanup

Theo thời gian, máy tính tích lũy nhiều loại "rác" như tệp tạm thời, bộ nhớ cache, tập tin cài đặt cũ hoặc các mục trong thùng rác. Loại bỏ những tập tin này không chỉ giải phóng đáng kể dung lượng ổ đĩa mà còn giúp máy tính của bạn hoạt động mượt mà và hiệu quả hơn.

- Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Windows + R để mở hộp thoại Run. Nhập lệnh cleanmgr và nhấn OK.

- Bước 2: Một cửa sổ nhỏ sẽ hiện ra yêu cầu bạn chọn ổ đĩa mà bạn muốn dọn dẹp. Hãy chọn và nhấn OK.

Nâng cấp SSD

Nâng cấp SSD là một giải pháp hiệu quả để khắc phục tình trạng máy tính chạy chậm, giật lag mang lại sự khác biệt rõ rệt nhất. Đây là khoản đầu tư xứng đáng giúp "hồi sinh" chiếc máy tính của bạn, biến nó thành một cỗ máy làm việc và giải trí nhanh nhạy, hiệu quả hơn rất nhiều.

Nâng cấp RAM

RAM là nơi lưu trữ tạm thời tất cả các dữ liệu và tập tin mà các chương trình đang chạy cần truy cập. Nâng cấp RAM người dùng sẽ nhận được:

- Tăng khả năng đa nhiệm: Khi mở nhiều ứng dụng, tab trình duyệt cùng lúc hoặc thực hiện các tác vụ nặng tất cả dữ liệu liên quan đều được tải vào RAM. Nếu dung lượng RAM không đủ, máy tính sẽ phải liên tục di chuyển dữ liệu giữa RAM và ổ đĩa cứng làm chậm đáng kể hiệu suất tổng thể. Việc tăng dung lượng RAM giúp máy tính xử lý nhiều tác vụ đồng thời một cách mượt mà hơn.

- Cải thiện tốc độ phản hồi: Với dung lượng RAM lớn hơn, hệ điều hành và các ứng dụng có thể hoạt động hiệu quả hơn, giảm độ trễ và tăng tốc độ phản hồi của máy tính. Bạn sẽ ít gặp phải tình trạng giật lag, treo máy khi chuyển đổi giữa các chương trình.

Tránh để máy tính quá nhiệt

Nhiệt độ cao là một nguyên nhân chính khiến máy tính bị đơ hoặc chậm chạp. Khi CPU hoặc GPU quá nhiệt, chúng sẽ giảm hiệu suất để tránh hư hại, dẫn đến trải nghiệm sử dụng kém mượt mà. Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể: Sử dụng quạt hoặc đế tản nhiệt, lau sạch bụi bẩn định kỳ, đặt máy ở vị trí thông thoáng.

>>> Tham khảo ngay: Hướng dẫn cách tản nhiệt cho laptop cực đơn giản và hiệu quả nhanh chóng

Hạn chế chạy nhiều ứng dụng và tối ưu sử dụng phần mềm diệt virus

Chạy đồng thời nhiều chương trình, đặc biệt là các phần mềm diệt virus lại thường chiếm dụng nhiều tài nguyên hệ thống, góp phần làm PC hoạt động chậm chạp. Nếu cài đặt nhiều phần mềm cùng lúc, chúng dễ xung đột gây giảm hiệu suất. Vì vậy, hãy chọn lọc phần mềm để tăng tốc máy tính đồng thời tạo thêm dung lượng trống cho ổ cứng, đảm bảo hiệu suất ổn định.

Tắt ứng dụng chạy ngầm trên Windows

Các ứng dụng chạy ngầm trên Windows, dù không hiển thị rõ, lại âm thầm tiêu tốn tài nguyên hệ thống, khiến máy tính chậm hoặc treo. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây giảm hiệu suất. Tắt các ứng dụng này sẽ giúp cải thiện tốc độ hoạt động của PC. Dưới đây là cách thực hiện:

- Bước 1: Nhấn phím Windows, gõ “background apps” vào thanh tìm kiếm, sau đó chọn Background apps từ kết quả.

- Bước 2: Trong danh sách ứng dụng, tìm các chương trình không cần thiết chạy ngầm, sau đó chuyển nút sang Off để tắt chúng.

Tắt ứng dụng khởi chạy cùng Windows

Các ứng dụng tự động khởi chạy cùng Windows thường chiếm dụng CPU và RAM, khiến máy tính khởi động chậm và hoạt động kém mượt mà. Tắt bớt các ứng dụng này sẽ cải thiện tốc độ và đảm bảo PC hoạt động ổn định. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

- Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Windows + R để mở hộp thoại Run, nhập msconfig, sau đó nhấn OK.

- Bước 2: Trong cửa sổ System Configuration, chọn tab Services, tích vào Hide all Microsoft services, bỏ chọn các dịch vụ không cần thiết, rồi nhấn Apply.

- Bước 3: Chuyển sang tab Startup, nhấn Open Task Manager.

- Bước 4: Trong Task Manager, chuột phải vào ứng dụng muốn tắt khởi động cùng Windows, chọn Disable.

Qua bài viết này, HACOM đã cùng bạn tìm hiểu sâu về những nguyên nhân phổ biến khiến chiếc máy tính chạy chậm và khám phá hàng loạt các giải pháp khắc phục hiệu quả. Hãy bắt tay vào áp dụng ngay những giải pháp đã được chia sẻ để "hồi sinh" lại cỗ máy của mình.