Ổ cứng là một trong những bộ phận quan trọng nhất trên máy tính, đóng vai trò lưu trữ hệ điều hành, phần mềm và toàn bộ dữ liệu cá nhân của người dùng. Tuy nhiên, hiện nay có nhiều loại ổ cứng khác nhau như HDD, SSD khiến người dùng dễ nhầm lẫn khi lựa chọn. Vậy ổ cứng máy tính là gì, có những loại nào và nên chọn loại nào phù hợp? Hãy cùng HACOM tìm hiểu chi tiết ngay trong bài viết dưới đây nhé!
1. Ổ cứng là gì? Công dụng và chức năng của ổ cứng
Ổ cứng là một trong những bộ phận quan trọng nhất của máy tính, đóng vai trò là nơi lưu trữ toàn bộ dữ liệu hệ thống và cá nhân của người dùng. Vậy cụ thể ổ cứng là gì? Đây là thiết bị lưu trữ dữ liệu không thể thiếu, nơi chứa hệ điều hành, phần mềm, tài liệu, hình ảnh, video và nhiều loại file khác. Khi bạn bật máy tính, ổ cứng chính là nơi đầu tiên được truy xuất để khởi động hệ điều hành và giúp máy vận hành trơn tru.
Công dụng và chức năng của ổ cứng không chỉ giới hạn ở việc lưu trữ dữ liệu, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu năng tổng thể của máy tính. Một ổ cứng nhanh sẽ giúp máy khởi động nhanh hơn, mở phần mềm mượt mà hơn và giảm thời gian truy xuất file. Ngoài ra, ổ cứng còn giữ vai trò quan trọng trong việc sao lưu dữ liệu và phục vụ cho các tác vụ nặng như chỉnh sửa video, chơi game hay lập trình.
2. Tại sao máy tính để bàn, laptop cần có ổ cứng?
Ổ cứng đặc biệt quan trọng là vì mỗi máy tính cần có hệ điều hành để người dùng tương tác và sử dụng được các chương trình hay trình duyệt. Để chạy được hệ điều hành, máy tính, laptop cần phải có một thiết bị lưu trữ và đó là ổ cứng. Thiết bị này cung cấp phương tiện lưu trữ nơi hệ điều hành được cài đặt.
Ổ cứng có chức năng cài đặt bất kỳ chương trình hoặc tệp nào khác mà bạn muốn giữ trên máy tính. Khi tải tệp xuống máy tính, các tệp này được lưu trên ổ cứng của bạn hoặc phương tiện lưu trữ khác cho đến khi chúng được di chuyển hoặc xóa đi.
3. Cấu tạo của ổ cứng máy tính là gì?
Đĩa từ
Đĩa từ là một đĩa kim loại hình tròn được đặt bên trong ổ cứng máy tính. Các đĩa này được gắn lên một trục quay gọi là động cơ trục chính (spindle motor), cho phép quay đồng thời với tốc độ cao nhằm tăng hiệu quả lưu trữ và truy xuất dữ liệu.
Để lưu trữ dữ liệu có tổ chức, đĩa từ được chia nhỏ thành các phần:
- Track: Là những vòng tròn đồng tâm được khắc lên bề mặt đĩa từ, mỗi track sẽ chứa dữ liệu dạng từ tính.
- Sector: Mỗi track tiếp tục được chia nhỏ thành các sector – là đơn vị lưu trữ dữ liệu nhỏ nhất.
- Cluster: Là nhóm gồm nhiều sector được gom lại, dùng để lưu dữ liệu lớn hơn, giúp hệ điều hành quản lý tốt hơn.
Đầu đọc/ghi
Là thành phần dùng để đọc và ghi dữ liệu lên bề mặt đĩa từ. Đầu đọc hoạt động bằng cách chuyển tín hiệu điện tử thành tín hiệu từ tính để ghi dữ liệu, và ngược lại khi đọc. Đặc biệt, đầu đọc không chạm vào bề mặt đĩa mà lơ lửng cách đó một khoảng cực nhỏ để tránh hao mòn.
Động cơ trục chính
Đây là bộ phận quay đĩa từ liên tục trong quá trình hoạt động. Nó cần đảm bảo tốc độ quay ổn định (thường là 5400 đến 7200 vòng/phút), đảm bảo dữ liệu luôn sẵn sàng được truy xuất hoặc ghi mới một cách nhanh chóng, chính xác và đáng tin cậy.
Mạch xử lý dữ liệu
Ổ cứng được tích hợp một bảng mạch điều khiển thông minh, thường được gắn dưới đáy ổ cứng. Bảng mạch này liên kết với đầu đọc và ghi thông qua cáp ribbon linh hoạt, thực hiện chức năng xử lý tín hiệu và điều phối việc đọc/ghi dữ liệu. Đây chính là "bộ não" giúp ổ cứng giao tiếp với máy tính.
Khe gắn ổ cứng
Toàn bộ ổ cứng được bọc trong một vỏ kim loại kín nhằm bảo vệ linh kiện khỏi bụi bẩn, độ ẩm và không khí bên ngoài. Bên dưới là nơi đặt các bộ phận cơ khí như đầu đọc và motor quay đĩa, giúp duy trì hoạt động ổn định và tăng tuổi thọ sản phẩm.
4. Ổ cứng SSD và HDD là gì?
Ổ cứng là một trong những bộ phận quan trọng nhất trong máy tính, nơi lưu trữ toàn bộ dữ liệu hệ điều hành, phần mềm và tệp cá nhân. Hiện nay, có hai loại ổ cứng phổ biến là HDD (Hard Disk Drive) và SSD (Solid State Drive). Mỗi loại ổ cứng đều có những đặc điểm riêng về cấu tạo, tốc độ, độ bền và giá thành, phù hợp với các nhu cầu sử dụng khác nhau.
4.1 Ổ cứng SSD là gì?
SSD (Solid State Drive) là ổ cứng thể rắn, hoạt động dựa trên chip nhớ flash NAND thay vì đĩa từ như HDD. Do không sử dụng cơ chế cơ học, SSD có khả năng truy xuất dữ liệu cực nhanh, giảm độ trễ và giúp máy tính khởi động gần như tức thì. SSD cũng hoạt động êm ái, ít sinh nhiệt và có độ bền cao hơn vì không bị ảnh hưởng bởi rung động hay va chạm nhẹ.
Hiện nay, SSD có nhiều dạng kết nối như SATA 3, M.2 SATA và M.2 NVMe, trong đó NVMe cho tốc độ cao nhất, phù hợp cho các tác vụ nặng hoặc chơi game, dựng phim chuyên nghiệp.
4.2 Ổ cứng HDD là gì?
HDD (Hard Disk Drive) là ổ cứng truyền thống, sử dụng đĩa từ và đầu đọc cơ học để ghi và đọc dữ liệu. Ưu điểm nổi bật của HDD là giá thành rẻ hơn trên cùng một dung lượng lưu trữ. Nhờ đó, người dùng có thể lưu trữ lượng lớn dữ liệu mà không cần chi quá nhiều ngân sách.
Tuy nhiên, do sử dụng cơ cấu cơ học nên HDD có tốc độ truy xuất dữ liệu thấp hơn SSD, dễ bị ảnh hưởng bởi rung động, và hoạt động tạo tiếng ồn cùng lượng nhiệt lớn hơn.
4.3 So sánh 2 loại ổ cứng SSD và HDD trên máy tính
| Tiêu chí | SSD | HDD |
| Giá | Giá thành cao hơn nhiều. Ví dụ: ổ 1TB giá khoảng 10 triệu VNĐ. | Giá rẻ hơn nhiều. Ví dụ: ổ 1TB giá chỉ khoảng 1 triệu VNĐ. |
| Hiệu suất & Thông dụng | Ổn định hơn, chống sốc tốt, tốc độ cao. Được dùng nhiều trong các máy hiệu năng cao. | Thông dụng hơn vì giá rẻ, dung lượng lớn phù hợp lưu trữ dài hạn. |
| Tốc độ | Khởi động máy chỉ mất vài giây, truy xuất dữ liệu cực nhanh. | Mất khoảng 30 giây đến 1 phút để khởi động máy hoặc mở ứng dụng. |
| Độ bền | Cao hơn nhờ cấu trúc không có bộ phận cơ học, khó hư hỏng do va đập. | Kém hơn, dễ hỏng nếu bị rung hoặc rơi vì dùng đầu đọc cơ học. |
| Tiếng ồn | Gần như không phát ra tiếng động khi hoạt động. | Có tiếng ồn do đĩa quay và đầu đọc di chuyển, nhất là khi sao chép/lưu dữ liệu. |
| Sự phân mảnh dữ liệu | Không bị phân mảnh do sử dụng chip nhớ. Dữ liệu được truy xuất nhanh và đều. | Dễ bị phân mảnh, khiến tốc độ truy xuất chậm hơn theo thời gian. |
| Hình thức | Gọn nhẹ, linh hoạt, nhiều định dạng nhỏ gọn (2.5”, M.2, NVMe) phù hợp cả laptop lẫn desktop. | Cồng kềnh hơn, chủ yếu là loại 3.5” dùng cho máy tính để bàn. |
5. Một số câu hỏi thường gặp
5.1 Ổ cứng là ổ C hay ổ D?
Ổ đĩa mềm bắt đầu xuất hiện từ những năm 1960 trên máy tính. Do dung lượng lưu trữ thấp và việc sao chép giữa dữ liệu giữa 2 ổ đĩa mềm dễ dàng hơn mà nhiều máy tính có 2 ổ đĩa. Hai ổ đĩa mềm này là Local Disk (A) và Local Disk (B). Ổ đĩa khởi động với hệ điều hành và phần mềm là ổ A, dữ liệu lưu trên ổ B.
Vậy ổ cứng là ổ C hay ổ D? Bởi vì hai chữ cái đầu tiên đã được sử dụng để đặt tên cho các ổ đĩa mềm, nên thiết bị lưu trữ thứ ba này được gán cho chữ C, bất chấp việc bây giờ ổ C mới là phương tiện lưu trữ chính trên máy tính và thường chứa hệ điều hành.
Vì lý do này nên ổ đĩa cứng mặc định trên máy tính Windows của ngày nay luôn được gọi là C, mà không phải được đặt tên là A hoặc B. Ngoài ra, các ổ đĩa cứng còn lại ngoài ổ C là ổ D và ổ E, các ổ cứng di động, ổ cứng gắn ngoài, ổ USB mà bạn chèn vào máy tính thì lại có tên là F, G,…
Trong trường hợp bạn đính kèm quá nhiều ổ đĩa và tất cả các chữ cái được gán hết (từ A đến Z) thì những ổ đĩa tiếp theo bạn kết nối với máy tính nó sẽ không được Windows hiển thị.
5.2 Sự khác biệt giữa ổ C và ổ D là gì?
Windows sử dụng quy ước xác định các thiết bị lưu trữ dữ liệu bằng một ký tự sau dấu hai chấm. Vì vậy C: và D: là thiết bị lưu trữ.
Ngày nay, các ổ đĩa vật lý thường được thiết lập không bắt buộc với một phân vùng lớn hơn hoặc nhỏ hơn. Đã có một thời kỳ khi các ổ đĩa vật lý lớn hơn mức mà Windows có thể giải quyết hoàn toàn. Giải pháp cho vấn đề này là phân vùng, một cấu trúc trông Windows giống như một đĩa cứng. Một đĩa cứng rất lớn có thể chứa nhiều phân vùng đều có kích thước phù hợp để Windows có thể xử lý hoàn toàn.
Windows hiện có thể giải quyết bất cứ thứ gì chúng ta đưa vào, vì vậy ổ C: và D: của bạn gần như chắc chắn là hai ổ vật lý khác nhau.
Theo quy ước của windows, ổ C: thường là đĩa hệ thống, nhưng điều này không bắt buộc. Máy tính có thể được yêu cầu khởi động từ bất kỳ ổ đĩa nào, nhưng thông thường chúng ta để máy tính mặc định khởi động hệ điều hành từ ổ C:.
Kết luận
Qua bài viết trên bạn đã hiểu rõ được ổ cứng là gì và những thông tin cần biết ổ cứng là ổ C hay ổ D. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn thật nhiều trong quá trình tìm mua và sử dụng ổ cứng cũng như máy tính. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ hotline: 1900 1903 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.
